Op de Bron willen we stap voor stap meer gebruik maken van coöperatieve werkvormen. Dit omdat wetenschappelijk bewezen is dat leerresultaten omhoog gaan en de kinderen meer betrokken zijn op het leren en leren samenwerken. De inzet van coöperatieve werkenvormen gaan via bewuste structuren, waarbij volgens een vaste taak en rolverdeling wordt samengewerkt.
Hieronder een korte algemene uitleg.
Het kenmerkende van coöperatief leren is: directe interactie tussen de leerlingen in een groepje. In de uitwisseling van gedachten, ideeën en opvattingen zit voor de kinderen leerwinst. Daarbij hebben de kinderen elkaar nodig.
We noemen dat: het creëren van wederzijdse afhankelijkheid.
De opdracht wordt door de leraar zo geformuleerd dat de groep alleen succes kan hebben als alle leden van de groep zich inzetten en een bijdrage leveren. Maar elk kind is ook zelf verantwoordelijk.
We noemen dat: individuele verantwoordelijkheid.
Elke leerling is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen leren en gedrag, niet alleen het groepsresultaat telt, elke leerling wordt ook persoonlijk beoordeeld op prestaties.
Het gaat om het (bewust) samenwerken van goede en minder goede leerlingen in tweetallen of kleine groepjes. De kinderen ondersteunen en helpen elkaar en zoeken samen naar oplossingen voor problemen. Zwakke leerlingen profiteren van de aanmoediging, uitleg en hulp van medeleerlingen. Ook goede leerlingen profiteren van het samenwerken in een heterogene groep: door anderen te helpen, bereiken ze beheersing van de stof op een hoger niveau.
Bovendien neemt de effectieve leertijd toe wanneer de leraar gebruik maakt van het vermogen van leerlingen om elkaar te helpen. Het gaat bij coöperatief leren om zowel het leren van inhouden als het leren samenwerken; er is dus sprake van een cognitief en een sociaal doel.
Dat laatste is ook niet onbelangrijk voor een school waarvan we meer en meer willen werken aan welbevinden voor elk kind! Leren samenwerken is daarnaast heel belangrijk voor later.
Twee leerkrachten van de school hebben een borgingsplan geschreven. Stap voor stap bouwen we onze kennis uit.
—- Voor wie meer wil weten over het belang van coöperatief leren volgt hieronder een verdiepende toelichting —
Coöperatief is een waardevolle werkwijze omdat het:
• Leerlingen uitdaagt tot actief en constructief leren
• Interactie tussen leerlingen stimuleert
• Verschillen tussen leerlingen benut als kansen om van elkaar te leren
• Een bijdrage levert aan het realiseren van een goed pedagogisch klimaat.
Coöperatief leren is een vorm van actief en constructief leren. Het gaat op school niet alleen om het overdragen van kennis door de leerkracht, maar het is vooral belangrijk dat leerlingen leren informatie te verzamelen en te verwerken. Coöperatief leren stimuleert dat leerlingen actief informatie verwerven, bewerken, toepassen of oefenen. Doordat de leerlingen met elkaar over de leerstof praten, elkaar uitdagen om een moeilijk begrip uit
leggen en hun gedachten onder woorden brengen, ondergaat de leerstof een persoonlijke bewerking en krijgt daardoor meer betekenis voor de leerling. De kans dat daardoor het geleerde op school ook in situaties buiten de school wordt toegepast, wordt hierdoor vergroot. Leerlingen verwerven functionele kennis.
Coöperatief leren stimuleert de interactie tussen de leerlingen. Leerlingen zijn met elkaar in gesprek over de inhoud van het werk. Interactie tussen leerlingen onderling leidt tot ontwikkeling, zowel op cognitief als op sociaal gebied. Op cognitief gebied leren kinderen van het verwoorden van hun kennis, gedachten, opvattingen en ideeën, het spiegelen hiervan aan die van anderen en eventueel het bijstellen van hun kennis en opvattingen.
Ook sociale en communicatieve vaardigheden worden door de interactie bevorderd. Bij een groepsopdracht moet je anderen gelegenheid geven een inbreng te hebben, leren luisteren en reageren en met elkaar tot een goede uitvoering van de opdracht zien te komen. Samenwerken is een vaardigheid die van groot belang is om goed te kunnen functioneren in het maatschappelijk leven. Eén van de doelen van het basisonderwijs is dan ook het bevorderen van de sociale redzaamheid van de leerlingen. Dit heeft betrekking op ‘vaardigheden die het individu nodig heeft in het sociale verkeer in leef- en werkgemeenschappen en in vrije tijd’.
Als voorbeeld wordt genoemd dat mensen moeten kunnen participeren in
groepswerk en groepsprocessen. Coöperatief leren biedt kinderen volop kansen dit te leren. Coöperatief leren maakt gebruik van verschillen die er zijn tussen leerlingen. Leerlingen in een groep verschillen van elkaar op vele aspecten. Niet alleen in begaafdheid, leermogelijkheden en leerstijl, maar ook in sociaaleconomische en culturele achtergrond en sekse. Bij coöperatief leren werken leerlingen in heterogene groepjes
samen. Verschillen bieden kansen om van elkaar te leren.
Coöperatief leren bevordert een positief pedagogisch klimaat. Door regelmatig coöperatieve werkvormen toe te passen wordt duidelijk dat het belangrijk is samen te werken aan activiteiten en samen doelen te bereiken. Kinderen leren elkaar beter kennen en er ontstaan meer onderlinge relaties. Door te ervaren dat je met verschillende leerlingen prettig samen kunt werken, ook met kinderen die heel anders zijn dan jijzelf, ontstaat respect en waardering voor elkaar. Juist voor kinderen met speciale leerbehoeften is een veilig pedagogisch klimaat een voorwaarde voor ontwikkeling in het reguliere basisonderwijs
(Bron: Coöperatief leren voor alle leerlingen!, CPS)